Μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών
Κατερίνα Δέδε, Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, Λίνα Λούβη, Ηλίας Νικολακόπουλος, Σωτήρης Ριζάς (επιμέλεια)
Έκδοση Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων & Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2022
Ο τόμος είναι ένα λαμπρό αποτέλεσμα της γόνιμης συνεργασίας δύο κορυφαίων θεσμών που από την πλευρά του ο καθένας υπογραμμίζει την ουσιαστική/πραγματική και τη συμβολική/νοητική ισχυροποίηση της δημοκρατίας στη χώρα μας: του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων και του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (διά του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών). Η ολοκληρωμένη εργασία εμπεριέχει τον χάρτη, ένα είδος βιογραφίας του ελληνικού κοινοβουλευτισμού. Στον τόμο καλύπτεται ένα κενό στο βαθμό που παρουσιάζεται πλέον το σύνολο των κομματικών σχηματισμών που εκπροσωπήθηκαν στο Κοινοβούλιο κατά την μακρά περίοδο 1844-1967, με στόχο αφενός να αποτυπωθεί η συνέχεια του κομματικού φαινομένου ως μοχλού της Δημοκρατίας και αφετέρου να αναδειχθούν οι σταδιακές μεταλλάξεις του.
Τη συγγραφή των 135 λημμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται κόμματα, Κοινοβουλευτικές Ομάδες και συνασπισμοί κομμάτων, ανέλαβαν και διεκπεραίωσαν 48 ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες αξιοποιώντας στην τεκμηρίωσή τους τόσο πρωτογενείς όσο και δευτερογενείς πηγές. Έτσι, σε μορφή λημματογράφησης, παρουσιάζεται ο πλήρης θεσμικός αντικατοπτρισμός των εθνικών μας επιλογών μέσα από τα εκπροσωπηθέντα κομματικά σχήματα στο Κοινοβούλιο. Τα σχήματα αυτά και οι κομματικοί οργανισμοί, στο μέτρο που εξέφρασαν τους πολιτικούς προσανατολισμούς του εκλογικού σώματος στη μακρά περίοδο 123 χρόνων, έχουν μια ιδιαίτερη και βαρύνουσα ιστορική και πολιτική σημασία.
Στην Ελλάδα, ήδη από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, το αίτημα ενός αντιπροσωπευτικού συστήματος με δημοκρατική προοπτική υπήρξε διάχυτο στις συνταγματικές επεξεργασίες των επαναστατικών Εθνοσυνελεύσεων. Σε συνδυασμό με την ψήφιση του πρώτου εκλογικού νόμου τον Νοέμβριο του 1822, με τον οποίο αναδείχθηκαν τα μέλη των Εθνοσυνελεύσεων και του Βουλευτικού, τέθηκαν -μεσούσης της Επανάστασης- τα θεμέλια του αντιπροσωπευτικού συστήματος. Η ευρύτερη αποδοχή και διάδοση φιλελεύθερων ιδεών (έστω και σε πρωτόλεια μορφή) μετασχημάτισαν παραδοσιακές, τοπικού χαρακτήρα, συσσωματώσεις σε πολιτικές φατρίες που διεκδίκησαν τον όρο «κόμμα», επιβίωσαν την περίοδο της απόλυτης μοναρχίας και αξίωσαν την ψήφιση συντάγματος, καθώς και την επαναφορά των εκλογικών διαδικασιών. Το Σύνταγμα του 1844 αποτέλεσε τομή, καθώς εγκαινίασε μια νέα περίοδο λειτουργίας των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, η οποία, όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, δεν υπήρξε ευθύγραμμη, αλλά γνώρισε αναβαθμούς και ταλαντεύσεις.
Περισσότερα από τον Θανάση Βασιλείου στο Days of Art in Greece