Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, οι τροφικοί κανόνες αποτελούν σημαντικό μέρος της θρησκευτικής ζωής. Δεν είναι μόνο θέμα διατροφής, αλλά και πνευματικής πειθαρχίας, ταυτότητας και πολιτισμού. Οι απαγορεύσεις γύρω από το φαγητό έχουν στόχο να καλλιεργήσουν τον σεβασμό προς το θείο, να προστατεύσουν την κοινότητα και να δημιουργήσουν έναν ιδιαίτερο τρόπο ζωής που διαφοροποιεί τους πιστούς.

Ιουδαϊσμός

Στον Ιουδαϊσμό ισχύουν οι νόμοι του κασέρ. Απαγορεύονται:

1. Το χοιρινό κρέας και κάθε ζώο που δεν έχει σχιστή οπλή και δεν μηρυκάζει.
2. Θαλασσινά που δεν έχουν πτερύγια και λέπια (π.χ. καβούρια, γαρίδες).
3. Η κατανάλωση αίματος.
4. Ο συνδυασμός κρέατος με γαλακτοκομικά στην ίδια τροφή.

Οι κανόνες αυτοί πηγάζουν από την Τορά και αποτελούν κομμάτι της καθημερινής θρησκευτικής πρακτικής.

Ισλάμ

Στο Ισλάμ οι τροφές χωρίζονται σε χαλάλ (επιτρεπτές) και χαράμ (απαγορευμένες). Μεταξύ των απαγορευμένων είναι:

1. Το χοιρινό και τα παράγωγά του.
2. Το αλκοόλ και κάθε μεθυστική ουσία
3. Ζώα που δεν σφαγιάζονται σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο (χαλάλ σφαγή).
4. Αίμα και ψοφίμια.

Η έννοια του χαλάλ συνδέεται με την καθαρότητα και την υπακοή στο θέλημα του Αλλάχ.

Χριστιανισμός

1. Ο Χριστιανισμός γενικά δεν έχει αυστηρούς μόνιμους διατροφικούς περιορισμούς, ωστόσο υπάρχουν περίοδοι νηστείας.
2. Στην Ορθοδοξία, σε συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου (π.χ. Σαρακοστή), αποφεύγονται κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά, λάδι και κρασί.
3. Στον Καθολικισμό παλαιότερα υπήρχαν αυστηροί κανόνες αποχής από το κρέας, ενώ σήμερα η νηστεία περιορίζεται κυρίως στη Μεγάλη Παρασκευή.

Στον Προτεσταντισμό οι περιορισμοί είναι ελάχιστοι και εναπόκεινται στην προσωπική πειθαρχία.

Ινδουισμός

1. Στον Ινδουισμό, η διατροφή συνδέεται με την έννοια της αχίμσα (μη βία).
2. Οι περισσότεροι Ινδουιστές είναι χορτοφάγοι.
3. Απαγορεύεται αυστηρά το βόειο κρέας, καθώς η αγελάδα θεωρείται ιερό ζώο.Το αλκοόλ επίσης αποδοκιμάζεται.

Βουδισμός

Ο Βουδισμός δίνει έμφαση στη συμπόνια προς όλα τα έμβια όντα.

1. Πολλοί βουδιστές μοναχοί ακολουθούν χορτοφαγία.
2. Σε ορισμένες σχολές επιτρέπεται η κατανάλωση κρέατος, αρκεί ο πιστός να μην έχει ευθύνη για τη θανάτωση του ζώου.
3. Το αλκοόλ θεωρείται απαγορευμένο γιατί θολώνει το νου.

Συγκριτική ματιά

Παρά τις διαφορές, παρατηρούμε ομοιότητες:

Το χοιρινό απαγορεύεται τόσο στον Ιουδαϊσμό όσο και στο Ισλάμ.

Το αλκοόλ θεωρείται προβληματικό σε Ισλάμ, Ινδουισμό και Βουδισμό.

Η χορτοφαγία προβάλλεται σε Ινδουισμό και Βουδισμό.

Ο Χριστιανισμός ξεχωρίζει, επιλέγοντας κυρίως περιόδους αποχής αντί για μόνιμες απαγορεύσεις.

Ένας κόσμος πίσω από την τροφή

Οι απαγορεύσεις στο φαγητό δεν είναι απλές διατροφικές συνήθειες. Αντανακλούν βαθύτερες αξίες κάθε θρησκείας: τον σεβασμό προς το ιερό, την πειθαρχία, τη διάκριση του καθαρού από το ακάθαρτο, αλλά και την αίσθηση κοινότητας. Ακόμη και στον σύγχρονο κόσμο, όπου οι πολιτισμοί αναμειγνύονται, οι τροφικοί κανόνες παραμένουν ισχυρά σημεία ταυτότητας και πίστης.