«Για μένα ο χρόνος. Όπως είπε ο αισθητικός Μπέρναρντ Μπέρενσον, που αποτραβήχτηκε στη Φλωρεντία κι είναι ενενήντα χρονών, μου έρχεται να κατέβω στο δρόμο και ν' απλώσω το χέρι μου στους διαβάτες και να τους πω: «Δώστε μου λίγο από το χρόνο που χάνετε…»». Αυτά τα συγκλονιστικά λόγια του Νίκου Καζαντζάκη, αποτυπωμένα με την χαρακτηριστική του ένταση, αντηχούν σαν μια επείγουσα κραυγή για την ανεκτίμητη αξία του χρόνου. Ανακαλώντας την αγωνία του γηραιού Μπέρενσον, ο Καζαντζάκης εκφράζει μια βαθιά συνειδητοποίηση της φευγαλέας φύσης του χρόνου και της συχνής μας αδιαφορίας απέναντί του. Αυτή η επιθυμία να συλλέξει τις χαμένες στιγμές δεν είναι απλώς μια φιλοσοφική παρατήρηση, αλλά μια αντανάκλαση της κοσμοθεωρίας ενός ανθρώπου που έζησε με πάθος και ένταση κάθε στιγμή, αφήνοντας πίσω του ένα έργο πλούσιο και διαχρονικό. Για τον Νίκο Καζαντζάκη, όπως και για τον Μπέρενσον, ο χρόνος φαντάζει ως το πολυτιμότερο αγαθό, η ουσία της ύπαρξης που συχνά σπαταλάται στην αδράνεια και την αδιαφορία.

Η ζωή του Νίκου Καζαντζάκη υπήρξε μια αδιάκοπη αναζήτηση, ένα πνευματικό και σωματικό ταξίδι γεμάτο συγγραφή, στοχασμό και περιπέτεια. Από τις σπουδές του στη Νομική και τη Φιλοσοφία, μέχρι τα ταξίδια του σε όλο τον κόσμο, η κάθε στιγμή της ζωής του φαίνεται να ήταν αφιερωμένη στην κατανόηση του ανθρώπου, του Θεού και του κόσμου. Η εργατικότητά του ήταν παροιμιώδης, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο λογοτεχνικό έργο που περιλαμβάνει μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, ποίηση, δοκίμια και μεταφράσεις. Αυτή η ακατάπαυστη δημιουργική δραστηριότητα μαρτυρά την βαθιά του συνείδηση για την αξία του χρόνου και την ανάγκη να τον αξιοποιήσει στο έπακρο.

Ο Καζαντζάκης δεν ήταν ένας συγγραφέας που επαναπαυόταν στις δάφνες του. Συνεχώς αναζητούσε νέες ιδέες, νέες μορφές έκφρασης, αφήνοντας πίσω του μια πορεία γεμάτη πνευματική εξέλιξη και ανανέωση. Η ενασχόλησή του με διαφορετικές φιλοσοφικές και θρησκευτικές ιδέες, οι περιπλανήσεις του σε τόπους γεμάτους ιστορία και πολιτισμό, όλα μαρτυρούν μια δίψα για εμπειρία και γνώση που ξεπερνούσε τους περιορισμούς του χρόνου. Σαν να ένιωθε την επείγουσα ανάγκη που εξέφρασε στα λόγια του για τον χαμένο χρόνο των άλλων, ο ίδιος φρόντιζε να γεμίσει κάθε δική του στιγμή με νόημα και δημιουργία.

Η φράση του Καζαντζάκη αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα αν την αντιπαραβάλουμε με την ανθρώπινη τάση προς την απραξία, την αναβλητικότητα και την σπατάλη του χρόνου σε ασήμαντες δραστηριότητες. Η αγωνία του Μπέρενσον, που ώριμος πια στην ηλικία αισθανόταν την αξία κάθε λεπτού που περνούσε, βρίσκει έναν ισχυρό σύμμαχο στην κοσμοθεωρία του Καζαντζάκη. Και οι δύο αντιλαμβάνονταν τον χρόνο όχι ως μια άπειρη πηγή, αλλά ως ένα πεπερασμένο και πολύτιμο αγαθό που οφείλουμε να σεβόμαστε και να αξιοποιούμε με σύνεση.

Η ικεσία του Καζαντζάκη προς τους «διαβάτες» να του χαρίσουν λίγο από τον χρόνο που χάνουν, δεν είναι μια εγωιστική επιθυμία, αλλά μια έκκληση για αφύπνιση. Είναι μια πρόσκληση να συνειδητοποιήσουμε την αξία κάθε στιγμής και να μην την αφήνουμε να γλιστρήσει ανάμεσα στα δάχτυλά μας χωρίς σκοπό. Στην πολυάσχολη και γεμάτη περισπασμούς σύγχρονη ζωή, τα λόγια του Καζαντζάκη ηχούν πιο επίκαιρα από ποτέ, υπενθυμίζοντάς μας την ευθύνη που έχουμε απέναντι στον χρόνο μας – και στην ίδια μας την ύπαρξη.

Η αναφορά του Νίκου Καζαντζάκη στην ανεκτίμητη αξία του χρόνου, μέσα από τα λόγια του Μπέρναρντ Μπέρενσον, αποτελεί μια βαθιά και διαχρονική παρατήρηση. Η ίδια η πορεία του Καζαντζάκη, γεμάτη δημιουργικότητα και αναζήτηση, μαρτυρά την συνειδητοποίησή του για την φευγαλέα φύση του χρόνου και την ανάγκη για ουσιαστική αξιοποίησή του. Η έκκλησή του να μην σπαταλάμε αυτό το πολύτιμο αγαθό παραμένει μια ισχυρή υπενθύμιση για όλους μας, καλώντας μας να ζήσουμε με πρόθεση και να γεμίσουμε κάθε μας στιγμή με νόημα. Γιατί, όπως ο ίδιος ο Καζαντζάκης έδειξε με τη ζωή και το έργο του, ο χρόνος είναι πράγματι το πολυτιμότερο δώρο που μας έχει δοθεί.

● Ποιος ήταν:

Ο Νίκος Καζαντζάκης ήταν συγγραφέας, δημοσιογράφος, πολιτικός, ποιητής και φιλόσοφος, με πλούσιο λογοτεχνικό, ποιητικό και μεταφραστικό έργο. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο στις 18 Φεβρουαρίου του 1883 και πέθανε στις 26 Οκτωβρίου του 1957 στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας.