Συντάκτης: Ζεχερλής Μιχάλης
Χρον. Αναγ. (3')
Λίγοι ξέρουν ότι στην πραγματικότητα ο γνήσιος αρχικός στίχος δεν ήταν καν "Φιλεντέμ" αλλά "Φίλε Εντέμ". Το τραγούδι ήταν η αγωνιώδης επίκληση των Χριστιανών στον Τούρκο Αγά Εντέμ, που εξόντωνε άλλοτε με δυσβάστακτη φορολογία κι άλλοτε με διωγμούς τις φαμίλιες τους. Την δεκαετία του 1930 -που o Κεμάλ καιo Βενιζέλος πάσχιζαν να θέσουν τις βάσεις της ελληνοτουρκικής φιλίας- το τραγούδι ακουγότανε στη Σμύρνη και στην Πόλη. Ένα πλοίο με Τούρκους ναύτες που έδεσε στο λιμάνι του Ρεθύμνου, το έφερε στην Κρήτη. Ο Στέλιος Φουσταλιέρης -από τους τελευταίους πια πρωτομάστορες της κρητικής μουσικής που χάθηκαν- έπεισε τους Τούρκους ναυτικούς να το μουρμουράνε συνεχώς, μέχρι να πιάσει το σκοπό και να τον αναπαράγει με το μπουλγαρί του. Έπειτα του έφτιαξε λόγια ταιριαστά με τον Τούρκικο αμανέ.
⚊ Οι γνήσιοι στίχοι του Τραγουδιού:
Μια Τουρκοπούλα στο τζαμί πάει να προσκυνήσει, γιαλελέλι, τοάδες κάνει στο θεό για ν' αλλαξοπιστήσει.
Φίλε Edem , ωχ αμάν, αμάν.
Τουρκοπούλα, ο φερετζές σου κρύβει μέσα τσ' ομορφιές σου, κρύβει μέσα τσ' ομορφιές σου, Τουρκοπούλα, ο φερετζές σου.
Μια Τουρκοπούλα στο τζαμί, "Αλλάχ, Αλλάχ" φωνάζει, γιαλελέλι, Κι όταν θα πει το "μπιρ Αλλάχ" μεσ' στην καρδιά με σφάζει.
Φίλε Edem , ωχ, αμάν, αμάν.
Σημείωση:
Τα νεότερα χρόνια, το τραγούδι άλλαξε μορφή με τους στίχους του Νίκου Ξυλούρη κι έγινε πια το γνωστό «Μια παντρεμένη αγαπώ...».
* Οι στίχοι παραλλαγμένοι όπως τους τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης.
μια παντρεμενη αγαπω θεος να την φωτισει μωρο μουμια παντρεμενη αγαπω θεος να την φωτισει μορω μουτον αντρα της να απαρνηθεικαι'μενα ν'αγαπησειτον αντρα της να απαρνηθεικαι'μενα ν'αγαπησειφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανασπρα ροδα στην αυλη σουπως κοιμασε μοναχη σουπως κοιμασε μοναχη σουασπρα ροδα στην αυλη σουφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανμια παντρεμενη αγαπω εχει και δυο παιδακιαγι'αλλα γι'αλλαμια παντρεμενη αγαπω εχει και δυο παιδακιαγι'αλλα γι'αλλατο ενα απαστελνω για νεροτ'αλλο για ξυλαρακιατο ενα απαστελνω για νεροτ'αλλο για ξυλαρακιαφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανασπρα ροδα και μεγαλαβρε πως κοιμασε διχως αντραπως κοιμασε διχως αντραασπρα ροδα και μεγαλαφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμαν
Υπάρχουν τραγούδια που μοιάζουν να έχουν γραφτεί για να συνοδεύουν τη σιωπή της ψυχής. Το «Για να σε συναντήσω», σε στίχους και μουσική του Κώστα Λειβαδά, είναι ένα τέτοιο τραγούδι.
Γραμμένο το 1996, εμπνευσμένο από μια φράση του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη και ερμηνευμένο συγκλονιστικά από τον Μανώλη Λιδάκη, κυκλοφόρησε το 2001 μέσα από το άλμπουμ ...
Υπάρχουν τραγούδια που γράφονται για να ακουστούν και να ξεχαστούν, κι άλλα που μοιάζουν να γράφτηκαν για να κατοικήσουν μέσα μας. Το «Ακόμα σ' αγαπώ» του Μίλτου Πασχαλίδη ανήκει στη δεύτερη κατηγορία — στα τραγούδια που επιβιώνουν μέσα από τις σιωπές μας, εκεί που οι λέξεις δεν αρκούν πια. Κυκλοφόρησε το 1998, στην αρχή μιας πορείας που...
Η μουσική έχει τη μαγική ιδιότητα να συνοδεύει τις πιο δύσκολες στιγμές της ψυχής μας, να μας κρατά συντροφιά και να μας υπενθυμίζει ότι το φως δεν εξαφανίζεται ποτέ. Το τραγούδι «Νύχτα είναι θα περάσει», με την ερμηνεία της Αλέκας Κανελλίδου, είναι ένα από εκείνα τα κομμάτια που άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ελληνική μουσική.
Το τραγούδι «Ίσως», σε ερμηνεία του Γιάννη Βαρδή, είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και αγαπημένα κομμάτια της πορείας του. Με στίχους του Αντώνη Ανδρικάκη, μουσική του Αντώνη Βαρδή, και περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Οικογενειακή Υπόθεση» (1997), συνδυάζει την τρυφερότητα του λόγου με τη μελωδική δύναμη της σύνθεσης. Είναι ένα τραγούδι που...
Ο Γιώργος Μαζωνάκης, ένας από τους πιο εμβληματικούς καλλιτέχνες της ελληνικής μουσικής σκηνής, επιστρέφει με το τραγούδι «Ανήκω Σε Μένα», ένα κομμάτι που αιχμαλωτίζει την ψυχή και αποτυπώνει την προσωπική πάλη και την εσωτερική αναζήτηση. Το τραγούδι κυκλοφόρησε το 1994 στο άλμπουμ «Με τα μάτια να το λες» και αποτέλεσε μια δυνατή στιγμή για τον...
Το τραγούδι «Ζωή Κλεμμένη», σε στίχους και μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη και με ερμηνεία της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, αποτελεί μία από τις πιο έντονες συναισθηματικές στιγμές της ελληνικής δισκογραφίας. Με λόγια που κόβουν σαν μαχαίρι και μουσική που ακουμπά την ψυχή, το κομμάτι μιλά για τη σιωπηλή φθορά μιας σχέσης, για την απόσταση που γεννιέται...
