Συντάκτης: Ζεχερλής Μιχάλης
Χρον. Αναγ. (3')
Λίγοι ξέρουν ότι στην πραγματικότητα ο γνήσιος αρχικός στίχος δεν ήταν καν "Φιλεντέμ" αλλά "Φίλε Εντέμ". Το τραγούδι ήταν η αγωνιώδης επίκληση των Χριστιανών στον Τούρκο Αγά Εντέμ, που εξόντωνε άλλοτε με δυσβάστακτη φορολογία κι άλλοτε με διωγμούς τις φαμίλιες τους. Την δεκαετία του 1930 -που o Κεμάλ καιo Βενιζέλος πάσχιζαν να θέσουν τις βάσεις της ελληνοτουρκικής φιλίας- το τραγούδι ακουγότανε στη Σμύρνη και στην Πόλη. Ένα πλοίο με Τούρκους ναύτες που έδεσε στο λιμάνι του Ρεθύμνου, το έφερε στην Κρήτη. Ο Στέλιος Φουσταλιέρης -από τους τελευταίους πια πρωτομάστορες της κρητικής μουσικής που χάθηκαν- έπεισε τους Τούρκους ναυτικούς να το μουρμουράνε συνεχώς, μέχρι να πιάσει το σκοπό και να τον αναπαράγει με το μπουλγαρί του. Έπειτα του έφτιαξε λόγια ταιριαστά με τον Τούρκικο αμανέ.
⚊ Οι γνήσιοι στίχοι του Τραγουδιού:
Μια Τουρκοπούλα στο τζαμί πάει να προσκυνήσει, γιαλελέλι, τοάδες κάνει στο θεό για ν' αλλαξοπιστήσει.
Φίλε Edem , ωχ αμάν, αμάν.
Τουρκοπούλα, ο φερετζές σου κρύβει μέσα τσ' ομορφιές σου, κρύβει μέσα τσ' ομορφιές σου, Τουρκοπούλα, ο φερετζές σου.
Μια Τουρκοπούλα στο τζαμί, "Αλλάχ, Αλλάχ" φωνάζει, γιαλελέλι, Κι όταν θα πει το "μπιρ Αλλάχ" μεσ' στην καρδιά με σφάζει.
Φίλε Edem , ωχ, αμάν, αμάν.
Σημείωση:
Τα νεότερα χρόνια, το τραγούδι άλλαξε μορφή με τους στίχους του Νίκου Ξυλούρη κι έγινε πια το γνωστό «Μια παντρεμένη αγαπώ...».
* Οι στίχοι παραλλαγμένοι όπως τους τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης.
μια παντρεμενη αγαπω θεος να την φωτισει μωρο μουμια παντρεμενη αγαπω θεος να την φωτισει μορω μουτον αντρα της να απαρνηθεικαι'μενα ν'αγαπησειτον αντρα της να απαρνηθεικαι'μενα ν'αγαπησειφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανασπρα ροδα στην αυλη σουπως κοιμασε μοναχη σουπως κοιμασε μοναχη σουασπρα ροδα στην αυλη σουφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανμια παντρεμενη αγαπω εχει και δυο παιδακιαγι'αλλα γι'αλλαμια παντρεμενη αγαπω εχει και δυο παιδακιαγι'αλλα γι'αλλατο ενα απαστελνω για νεροτ'αλλο για ξυλαρακιατο ενα απαστελνω για νεροτ'αλλο για ξυλαρακιαφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο τσι'αμαν αμανασπρα ροδα και μεγαλαβρε πως κοιμασε διχως αντραπως κοιμασε διχως αντραασπρα ροδα και μεγαλαφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμανφιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ φιλεντεμ ο κι'αμαν αμαν
Το τραγούδι «Ζωή Κλεμμένη», σε στίχους και μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη και με ερμηνεία της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, αποτελεί μία από τις πιο έντονες συναισθηματικές στιγμές της ελληνικής δισκογραφίας. Με λόγια που κόβουν σαν μαχαίρι και μουσική που ακουμπά την ψυχή, το κομμάτι μιλά για τη σιωπηλή φθορά μιας σχέσης, για την απόσταση που γεννιέται...
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης είναι ένας από τους πιο ξεχωριστούς δημιουργούς και ερμηνευτές της ελληνικής μουσικής σκηνής. Με τη μοναδική του φωνή, τους βαθιά ποιητικούς στίχους και τις εξαιρετικές μελωδίες του, έχει κερδίσει μια ξεχωριστή θέση στις καρδιές του κοινού. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και αγαπημένα του τραγούδια είναι το «Δεν Μπορώ», ένα...
Το «Άσε Με Να Λέω» , ένα τραγούδι που ερμηνεύουν μοναδικά η Ελένη Βιτάλη και ο Νίκος Πορτοκάλογλου, κυκλοφόρησε το 2002 και συμπεριλαμβάνεται στο άλμπουμ του Νίκου Πορτοκάλογλου, «Υπάρχει λόγος σοβαρός» . Αυτό το κομμάτι αποτελεί ένα διαχρονικό δείγμα του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού, συνδυάζοντας την ποιητική ευαισθησία με την αυθεντικότητα της...
Το τραγούδι «Νεράιδα» του Σωκράτη Μάλαμα δεν είναι απλώς ένα κομμάτι μουσικής, είναι ένα ταξίδι. Περιλαμβάνεται στον εμβληματικό δίσκο του «Ένα» που κυκλοφόρησε το 2002, με τον Σωκράτη Μάλαμα να υπογράφει τη μουσική και τους στίχους να έχει γράψει η Πηγή Καφετζοπούλου. Μέσα από τη μοναδική φωνή του και τη λιτή αλλά βαθιά μουσική του, το τραγούδι...
Το τραγούδι «Οι Δικοί Μου Ξένοι», που ερμήνευσε εξαιρετικά η Χάρις Αλεξίου, γράφοντας και τη μουσική και τους στίχους του, είναι ένα τραγούδι που σε γεμίζει κόμπους από συναισθήματα που τρέχουν στον λαιμό από το πρώτο άκουσμά του. Οι Δικοί Μου Ξένοι συμπεριλαμβάνεται στο μουσικό άλμπουμ της «Δι' Ευχών» του '92, αλλά έμεινε αναλλοίωτο μέσα στα...
